Hoà Thượng Quảng Độ, người hiện là Viện Trưởng Viện Hóa Đạo và Xử Lý Viện Tăng Thống Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, đã từng đối diện với những khó khăn và gian khổ khi bắt đầu công trình phiên dịch cuốn “Phật Quang Đại Từ Điển” từ những năm 1980. Nhờ sự kiên trì và đam mê của mình, công trình này đã trở thành một tài liệu quý giá về Phật giáo.
Chặng Đường Gập Ghềnh
Trong một cuộc phỏng vấn, Hoà Thượng đã chia sẻ về những khó khăn và thử thách mà ông đã phải trải qua. Công việc phiên dịch cuốn “Phật Quang Đại Từ Điển” bao gồm 6 tập, khoảng 8.000 trang, được in đẹp, bìa da mạ vàng và giấy quý, kèm theo minh hoạ cho các thuật ngữ, tông phái và tư tưởng trong Phật giáo. Cuốn từ điển này đã được phát hành tại hải ngoại.
Hoà Thượng Quảng Độ kể rằng ông bắt đầu công trình này khi đang bị quản thúc và lưu đày ở Vũ Đoài vào năm 1990. Dù đã làm được một phần nhỏ, nhưng do thiếu phương tiện, ông quyết định phải về Miền Nam để có điều kiện làm việc tốt hơn.
Sau khi trở về Miền Nam vào năm 1992, Hoà Thượng tiếp tục công việc phiên dịch và đến năm 1994, ông đã gửi cho ông Đỗ Mười một tập nhận định về những sai lầm của Đảng Cộng Sản Việt Nam đối với dân tộc và Phật giáo Việt Nam.
Công Việc Bị Giám Sát
Trong cuộc trò chuyện, Hoà Thượng tiết lộ thêm về hoàn cảnh trong tù khi ông tiếp tục công việc phiên dịch cuốn “Phật Quang Đại Từ Điển”. Ông phải gặp nhiều khó khăn để xin được mang theo cuốn từ điển này, nhưng cuối cùng cũng thành công.
Trước khi vào tù, ông đã cố gắng thuyết phục những người quản lí cho phép ông mang theo cuốn từ điển này. Ông lưu ý rằng cuốn từ điển này có 7 tập, mỗi tập gồm khoảng 1.000 trang chữ Hán và không có gì đáng ngờ bên trong. Quan trọng hơn, nó là công việc mà ông sẽ tiếp tục làm trong tù để có tài liệu cho các thế hệ sau.
Tuy nhiên, việc đưa cuốn từ điển vào tù lại không dễ dàng như ông đã nghĩ. Cuối cùng, ngày họ quyết định đưa vào, ông chỉ được mang theo một tập. Tại đây, ông bị kiểm soát chặt chẽ, việc nhận tập mới hoặc bút mới đều phải dựa vào phiền hà và yêu cầu của cán bộ tù.
Sự Hy Hữu và Sự Giữ Chặt
Một thời gian sau, khi Hoà Thượng được thả tự do vào ngày 2 tháng 9 năm 1998, ông đã yêu cầu trả lại cuốn từ điển và công việc mà mình đã hoàn thành trong tù. Tuy nhiên, người quản lí yêu cầu ông viết đơn xin để có thể nhận lại cuốn từ điển.
Ông cho rằng yêu cầu này là không hợp lý vì những tài liệu đó là của ông và ông đã không gửi cho ai trong thời gian ông ở trong tù. Ông đã phải làm lại công việc của mình mất hai năm.
Cuối cùng, cuốn “Phật Quang Đại Từ Điển” đã được hoàn thành và trở thành một tài liệu quan trọng trong lĩnh vực Phật giáo. Câu chuyện của Hoà Thượng Quảng Độ là minh chứng cho sự đam mê và hy sinh của những người làm công việc phiên dịch, đồng thời là một nguồn cảm hứng cho những ai yêu mến Phật giáo.