Bữa ăn cuối cùng của đức Phật

Bữa ăn cuối cùng của đức Phật là một sự kiện lịch sử vô cùng quan trọng và đặc biệt trong cuộc đời Ngài. Đây là bữa ăn mà ông Thuần Đà (Cunda) đã tổ chức để cúng dường cho đức Phật và các vị Tăng đoàn. Món ăn sūkara-maddava đã trở thành nguyên nhân dẫn đến cái chết của đức Phật.

Một bữa ăn quan trọng

Theo Kinh Trung Bộ, trong hành trình trở về Câu Thi Na (Kushinagar), đức Phật và Tăng đoàn đã nghỉ chân tại khu vườn xoài của ông Thuần Đà ở làng Pava. Ông Thuần Đà nghe tin ngay lập tức đến đón đức Phật và lắng nghe những lời pháp của Ngài. Sau buổi giảng, ông Thuần Đà quyết định cúng dường và tổ chức bữa ăn trưa cho đức Phật và các vị Tăng. Đức Thế Tôn im lặng chấp nhận lời mời đó.

Sáng sớm hôm sau, ông Thuần Đà đã chuẩn bị các món ăn “loại cứng, loại mềm và nhiều thứ sūkara-maddava” để cúng dường. Trong bữa cơm đặc biệt đó, sau khi đỗ bát, đức Thế Tôn nói với Thuần Đà “hãy đưa món sūkara-maddava đã chuẩn bị sẵn cho ta, các món khác để dành cho Tăng”. Sau khi mọi món ăn được sắp đặt, đức Thế Tôn yêu cầu Thuần Đà chôn món sūkara-maddava dư thừa, vì Ngài biết rằng không ai có thể “tiêu hóa” được món ăn này.

Sau bữa ăn đó, bữa ăn cuối cùng, đức Thế Tôn bị mắc bệnh nặng và quyết định tiếp tục cuộc hành trình đến Câu Thi Na, cách đó khoảng 15 cây số.

Tìm hiểu về sūkara-maddava

Kinh Đại Bát Niết Bàn trong Kinh Trường Bộ của Tam Tạng kinh điển Pāli với bản dịch của Hòa Thượng Thích Minh Châu là nguồn tư liệu đáng tin cậy nhất về bữa ăn cuối cùng của Đức Phật (khoảng 483 trước Công nguyên). Trong bản dịch này, Hòa Thượng dùng từ “sūkara-maddava” một lần và chuyển ngữ thành “món ăn mộc nhĩ” 6 lần trong suốt bài văn. Kết hợp với Kinh Trường A Hàm Sanskrit, học giả Thích Thiện Siêu dịch “sūkara-maddava” thành “nấm chiên-đàn (chiên-đàn-thọ nhĩ)” và cho biết “chiên-đà” ở đây có nghĩa là quý báu. [01][02]

“Sūkara-maddava” đã gây tranh luận trong giới học giả Phật Giáo từ lâu. Theor khái niệm này đã được diễn giải dưới nhiều hình thức khác nhau. Theo một số học giả Pali, “sūkara” có nghĩa là “lợn / heo rừng” và “maddava” có nghĩa là “được ưa thích, mềm mại, dịu dàng”. Tuy nhiên, một số học giả như Tiến sĩ Bình Anson cho rằng “sūkara-maddava” có thể có nghĩa là “nấm hoặc khoai mì được heo ưa thích”. [03]

Ý nghĩa của sūkara-maddava

Phần lớn các học giả Phật Giáo đều đồng ý với ý nghĩa của “sūkara-maddava” là “một loại nấm truffle”, chứ không phải thịt heo. Điều này có thể giải thích việc tại sao đức Phật không cho các vị Tăng khác ăn món nấm và yêu cầu chôn phần còn lại của món ăn này. Một nấm truffle, loại nấm chỉ mọc ngầm dưới đất, có thể gây độc và chỉ có heo rừng mới tìm ra được. Hơn nữa, vùng Pava, nơi ông Thuần Đà sinh sống, là trung tâm truyền giáo của Kỳ Na Giáo, một đạo giáo chủ trương ăn chay thuần, cấm sát sinh và cấm uống rượu. [07]

Kết luận

Bữa ăn cuối cùng của đức Phật đã trở thành một sự kiện đặc biệt trong lịch sử Phật Giáo. Từ việc cúng dường đến sự gắn kết giữa đức Phật và các vị Tăng, mọi chi tiết đều có ý nghĩa sâu sắc. Mặc dù ý nghĩa chính xác của “sūkara-maddava” vẫn còn tranh cãi, phần lớn các học giả đều đồng ý rằng đó là một loại nấm truffle, chứ không phải thịt heo. Bữa ăn này đã tạo ra những kết nối mạnh mẽ và mang lại những phước đức đặc biệt cho ông Thuần Đà. Cùng nhớ về sự kiện đáng nhớ này trong lịch sử Phật Giáo.