Hướng dẫn thắp nhang hương đúng cách

Trong nghi thức thờ cúng thần linh, tổ tiên tại các quốc gia phương Đông, việc thắp hương là một tập tục đã tồn tại từ xa xưa. Dù có những quy trình khác nhau tùy thuộc vào tôn giáo, dân tộc và địa phương, nhưng cách thắp hương đúng cách vẫn yêu cầu tuân theo những quy phạm cơ bản. Đặc biệt là trong dịp lễ Tết, việc thắp hương đúng cách càng trở nên quan trọng.

1. Tập tục thắp hương

Tập tục thắp hương bắt nguồn từ tín ngưỡng tôn giáo. Trong thời đại cổ đại, khi con người chưa hiểu rõ những hiện tượng tự nhiên, họ hy vọng rằng có thể tìm sự trợ giúp từ tổ tiên hoặc thần linh để xua đuổi tà ma, đảm bảo một cuộc sống no ấm. Vì vậy, họ đã tìm một công cụ để giao tiếp với thần linh, đó là thắp hương.

Theo tín đồ Đạo giáo, hương có tác dụng giúp thần và người giao cảm, truyền đạt lời thỉnh cầu và ý niệm mong tiên nhân ban phúc. Nguời Ai Cập xem hương là sợi dây nối giữa thế tục và trời cao, qua khói hương lan tỏa, họ có thể trao tấm lòng đến thiên thần.

cách thắp nhang hương

2. Các loại hương thắp hàng ngày

2.1. Hương que

Hương que đã xuất hiện từ thời kỳ Tống Minh. Loại hương này cháy lâu, nên còn được gọi là hương tiên hoặc hương trường thọ. Hương que có dạng dài và thẳng, có thể chia thành hai loại có lõi và không có lõi. Hương que nhỏ cháy ít và sinh khói ít, thường được sử dụng trong gia đình. Hương que to cháy lâu hơn, thường được sử dụng trong đình chùa.

2.2. Nhang nụ tháp

Hương tháp được tạo từ các loại bột hương như trầm hương, đàn hương, đinh hương, nhũ hương nhào với nước rồi ép thành hình chóp nhọn nhỏ. Tháp hương kiểu này thường được đốt trực tiếp trên đĩa hương hoặc đốt trong lư hương có rải tàn hương. Thời gian đốt hương tháp ngắn hơn so với hương que. Thường được sử dụng trong gia đình.

2.3. Hương vòng

Hương vòng được làm bằng cách ép bột hương thành dạng sợi dài, cuộn lại thành dạng vòng xoắn ốc và phơi khô. Thời gian cháy của hương vòng kéo dài hơn hương que. Có các loại vòng với kích thước to, nhỏ, thô, mảnh. Hương vòng kích thước lớn thường được treo hoặc đặt trong lư hương, thường dùng trong chùa, đạo quán hoặc từ đường. Hương vòng kích thước nhỏ thường được dùng trong cúng dường hoặc trong tu hành cá nhân, thắp trên bàn thờ Phật.

3. Quy phạm trong sử dụng hương thắp đúng cách

Trong tôn giáo, quy phạm sử dụng hương thường được quy định chi tiết trong kinh điển. Dưới đây là một số quy phạm thường gặp:

Chỉ nên dùng hương từ nguồn gốc thiên nhiên, tránh sử dụng hương hóa học gây hại cho sức khỏe và không thể truyền tải lòng thành.
Hương có thể dùng tại nhiều nơi, từ các nơi cúng dường chư Phật như đọc kinh, trai giới, lễ tụng, giảng kinh thuyết pháp, thỉnh cầu… Tại gia đình, hương có thể thắp trên bàn thờ hoặc trong phòng khách.
Hương cần được bảo quản ở nơi khô ráo, sạch sẽ. Hộp hương có thể đậy kín để đựng các loại hương khác nhau. Không nên để hương chưa đốt trên bàn thờ.
Khi lấy hương, cần nhẹ nhàng để hương không bị rơi vãi hoặc đổ xuống đất.
Cần thường xuyên lau rửa sạch sẽ các dụng cụ tiếp xúc với hương như thìa hương, lư hương, hộp hương.
Khi thắp hương, cần có thái độ nghiêm trang và đoan chính. Khi đặt bát hương, không nên đặt quá xa hoặc quá gần.
Trước khi thắp hương, cần sắp xếp đồ cúng như hoa quả tươi và nước sạch.
Chỉ nên thắp một nén hương. Nếu là bát hương mới, có thể dùng 3 nén.
Không cần đốt nhiều hương cùng một lúc, việc này chỉ làm ô nhiễm không khí. Hương đốt quá nồng cũng không tốt.
Khi đốt hương, cần đảm bảo tâm trạng bình tĩnh và ôn hòa, tránh lo lắng và vội vã.
Khi châm hương, không thổi bằng miệng để tắt lửa.
Khi đến chùa dâng hương, cần bước vào từ cửa bên phải của chính điện và bước chân trái vào trước. Không được dẫm lên bậu cửa và không nên có những động tác như nhìn trước ngó sau, chải đầu vuốt tóc…
Sau khi châm hương, cần cầm hương với tư thế tay trái ở bên ngoài, tay phải ở bên trong. Giơ hai tay lên cao ngang mày, cung kính hành lễ.
Sau khi thắp hương trước tượng Phật, dùng hai tay để cắm hương vào lư hương và bắt đầu lễ cúng dường chư Phật Bồ tát.
Khi dâng hương, nên ngậm miệng lại và không nên nói chuyện với người bên cạnh.
Trong thời gian thắp hương, không nên đưa mũi gần hương.
Sau khi cúng hương hoàn tất, nếu có tàn hương rơi vãi, cần dùng khăn sạch để lau. Không nên thổi bay tàn hương bên cạnh lư hương bằng miệng.
Nếu hương bị tắt, có thể châm lại hoặc thu lại thành bó và đốt, không nên tự ý vứt bỏ.
Không nên thắp hương liên tục, kể cả trong dịp lễ Tết. Chỉ nên thắp khi cúng dường, như khi chuẩn bị mâm cỗ tất niên, mâm cúng giao thừa và khi chuyển giao năm mới. Thắp hương liên tục sẽ làm phiền gia tiên và chỉ cho thấy sự thiếu thành tâm và coi thường của gia đình.

Nghi lễ cúng hương que tại nhà

Sau khi đốt hương, dùng hai tay cầm lấy hương.
Cố gắng cắm hương vào giữa bát hương bằng hai tay, nếu quá xa thì dùng tay phải. Nên sắp xếp bát hương sao cho dễ dàng cắm hương mà không cần đứng kiễng chân hay nhúc nhích.

Nghi lễ cúng hương que tại chùa

Sau khi đốt hương, dùng hai tay cầm lấy hương.
Dùng ngón giữa và ngón trỏ của hai tay giữ lấy hương, ngón cái tiếp xúc cuối chân hương.
Đặt hương gần tim, tượng trưng cho “tâm hương”.
Để hương ngang mày, lễ kính, để bảo tốt cho tướng của chư Phật, Bồ tát hiện ra trước mắt và tiếp nhận cúng dường.
Dùng hai tay cắm hương vào giữa lư hương.

Nếu bạn muốn tuân theo những nguyên tắc đúng cách khi thắp hương, hãy lưu ý những quy phạm trên. Thắp hương đúng cách không chỉ mang lại sự tôn trọng và nghiêm túc trong việc thờ cúng, mà còn giúp tạo ra một không gian thanh tịnh và yên bình. Nếu bạn là người thực hiện nghi lễ cúng hương, hãy làm theo quy phạm và tuân thủ các hướng dẫn đã được đề cập.