Duy Thức Học là một phần không thể thiếu trong triết lý Phật giáo. Với hơn nửa thế kỷ tồn tại, Phật đã truyền dạy đến 300 hội, nói về 84.000 pháp môn. Tuy nhiên, trong số này, chỉ có hai phần chính được phổ biến rộng rãi: pháp tướng và pháp tánh. Duy Thức tôn thuộc về pháp tướng, một phần quan trọng của triết lý Phật giáo.
Trong các kinh điển Phật giáo, Lý Duy Thức đã được nhắc đến nhiều lần. Sau đó, các vị Bồ Tát đã tiến hành thu thập và sắp xếp các bài giảng này thành tập sách có tựa đề “Pháp Tướng Tôn” hoặc “Duy Thức Tôn”.
Vào khoảng 900 năm sau Phật nhập Niết Bàn, Bồ Tát Thiên thân đã viết một bộ sách mang tên “Duy Thức Tam Thập Tụng”. Sau đó, 10 vị Đại luận sư đã trình bày giải thích cho bộ sách này và tạo thành mười bộ đại luận. Trong số đó, bộ giải của Ngài Hộ pháp được coi là xuất sắc nhất.
Sau đó, tại Trung Quốc thời đại Đường, có một vị Pháp sư tên là Tam Tạng Pháp sư Huyền Trang. Với sự thông minh và trí tuệ, Ngài đã nghiên cứu Phật pháp trong khoảng 18 năm. Ngài đã viết một số sách, trong đó có bộ “Duy Thức Tam Thập Tụng” của Bồ Tát Thiên thân. Ngài còn dịch và biên soạn khẩu ngữ Trung Hoa từ các bộ giải của 10 vị Đại luận sư, tạo thành một bộ mười quyển có tên gọi là “Thành Duy Thức Luận”.
Đệ tử lớn của Huyền Trang là Khuy Cơ, người đã được truyền dạy về Duy Thức Học trong suốt mười năm. Ngài đã sớ giải lại bộ “Thành Duy Thức Luận” thành sáu mươi quyển và đặt tên là “Thành Duy Thức Luận Thuật Ký”.
Sau đó, Huyền Trang đã tạo ra mười hai bài tụng để giúp người học dễ nhớ nội dung rộng lớn và u huyền của Duy Thức. Bộ tụng này có tựa là “Bát Thức Qui Củ Tụng”.
Trong lịch sử Phật giáo, có nhiều sách vở về Duy Thức được viết hoặc giải thích dựa trên ba bổn luận trên. Đây được coi là nền tảng và căn cứ chính của Duy Thức Học:
- Đại Thừa Bá Pháp Minh Môn Luận: Nói về pháp số của Duy Thức.
- Duy Thức Tam Thập Tụng: Nói về nghĩa chính của Duy Thức.
- Bát Thức Qui Củ Tụng: Tóm tắt nghĩa lý bao la của Duy Thức.
Nếu quan tâm tìm hiểu về Duy Thức Học, ta nên đọc kỹ ba bổn luận này. Tương tự như việc học võ, trước hết phải học các động tác cơ bản trước khi đi vào chi tiết.
Điều kỳ diệu là, mặc dù chỉ có ba bổn luận trên, nhưng từ xưa đến nay đã có nhiều vị Đại luận sư và học giả đã sớ giải với những ý kiến và giải thích khác nhau.
Hãy tránh việc đọc qua loáng thoáng hoặc chỉ đọc sơ qua các bản dịch và giải thích sơ sài của ba bổn luận này. Hãy học hỏi và khám phá nhiều, chúng ta sẽ nhìn thấy cảnh đẹp và tươi mới của Duy Thức với nhiều màu sắc khác nhau.
Kính đề: Sa môn THÍCH THIỆN HOA