Hòa thượng húy là Trần Hữu Phước, pháp danh Thích Thanh Từ, sau đổi lại húy là Trần Thanh Từ. Sinh ngày 24 tháng 07 năm Giáp Tý (1924), tại ấp Tích Khánh, làng Tích Thiện, tỉnh Cần Thơ (nay là tỉnh Vĩnh Long).
Hòa thượng trong hoàn cảnh khó khăn
Hòa thượng sinh ra và lớn lên trong hoàn cảnh khó khăn nghèo túng, nhưng Người đã nổi bật những nét riêng từ thuở ấu thơ: trầm mặc, ít nói, thích đọc sách, có chí xuất trần và đặc biệt rất hiếu thảo với Cha Mẹ. Duyên xưa gặp lại, nghe tiếng chuông chùa ngân dài giữa khoảng thinh không cô tịch, Hòa thượng rúng động như có một nỗi niềm giao cảm tự bao giờ. Bất thần Người xuất khẩu thành thơ:
Non đảnh là nơi thú lắm ai,
Đó cảnh nhàn du của khách tài.
Tiếng mõ công phu người tỉnh giấc
Chuông hồi văng vẳng quá bi ai!
Có thể nói rằng chí xuất trần của Hòa thượng nổi dậy kể từ đây.
Hòa thượng và cuộc đời tu
Sớm chìm nổi theo dòng đời và nhất là sống trong thời loạn lạc, Hòa thượng càng thấm thía, càng đau xót nỗi thống khổ của con người. Chí xuất trần của Hòa thượng vì thế càng trở nên mãnh liệt hơn và Người luôn ôm ấp một tâm niệm “Nếu tôi không thể làm một viên linh đơn cứu tất cả bệnh của chúng sanh, ít ra cũng là một viên thuốc bổ giúp cho người bớt khổ.” Từ dạo đó trái nhân duyên đã chín muồi, cuộc đời của Hòa thượng rẽ sang một con đường sáng.
Hòa thượng và hành trình Phật giáo
Ngày 15 tháng 07 năm Kỷ Sửu 1949, sau ba tháng công quả tại chùa Phật Quang, Hòa thượng được Tổ Thiện Hoa chánh thức cho xuất gia với pháp danh là Thanh Từ. Thế là ước nguyện của Người đã được thành tựu. Từ đây Hòa thượng siêng năng theo Tổ công phu bái sám, vừa học giáo lý, vừa dạy trẻ em. Ngoài ra còn phụ trông nom coi sóc mấy chục chú Tiểu trong chùa. Công việc tuy nhiều, song Hòa thượng luôn để tâm học Giáo điển.
Hòa thượng truyền đạo và giảng giải
Hòa thượng là một vị Giảng sư trong Giảng sư đoàn của ban Hoằng Pháp, có uy tín lớn thời bấy giờ và được sự mến mộ của Phật tử xa gần. Hòa thượng giảng và dịch rất nhiều bộ Kinh, Luận và Sử từ Hán văn sang Việt văn. Ngoài ra Hòa thượng còn giảng giải rất nhiều bài pháp phổ thông cho Tăng Ni và Phật tử.
Hòa thượng và việc thành lập các thiền viện
Hòa thượng đã thành lập và giáo hóa nhiều thiền viện trong và ngoài nước. Các thiền viện này là nơi giáo hóa và hướng dẫn tu hành cho Tăng Ni và Phật tử.
Hòa thượng trong những chuyến du học và thăm viếng
Hòa thượng đã đi du học và thăm viếng nhiều nước, trong đó có Cam-pu-chia, Ấn Độ, Nhật Bản, Trung Quốc, Pháp, Thụy Sĩ, Indonesia, Canada, Hoa Kỳ và Úc châu.
Kết luận
Hòa thượng Thích Thanh Từ là một vị giảng sư có uy tín và sự mến mộ của Phật tử trong và ngoài nước. Ngài đã đóng góp rất nhiều cho sự phát triển và lan tỏa Phật pháp, đặc biệt là trong việc làm sống lại truyền thống Thiền tông đời Trần. Hòa thượng đã dành cả cuộc đời để phục vụ Tăng Ni và Phật tử, và để tạo điều kiện cho Tăng Ni tu hành tiến bộ.