Tứ Thư Ngũ Kinh – Khổng Tử

Tứ Thư Ngũ Kinh, tác phẩm kinh điển của Nho học Trung Hoa, đã được lựa chọn bởi Chu Hy thời nhà Tống. Bao gồm Đại Học, Trung Dung, Luận Ngữ và Mạnh Tử, Tứ Thư Ngũ Kinh đã trở thành 9 bộ sách quan trọng của Nho giáo và các tác phẩm văn chương cổ điển của Trung Quốc.

Sự học của Nho giáo không chỉ có lý tưởng cao siêu mà còn chú trọng đến luân thường đạo lý. Chúng tôi có thể tóm gọn sự học này bằng cách tôn trọng giá trị của thời đại và thực tế cuộc sống, không mải miết với những khái niệm trừu tượng không liên quan đến cuộc sống hàng ngày của con người.

Ngũ Kinh là năm quyển kinh điển trong văn học Trung Hoa, được sử dụng như một nền tảng trong Nho giáo. Theo truyền thuyết, tất cả năm quyển này được Khổng Tử soạn thảo hoặc hiệu đính. Ngũ Kinh và Tứ Thư cùng nhau tạo thành Lục kinh. Năm quyển Ngũ Kinh bao gồm:

1. Kinh Thi: Tập hợp những bài thơ dân gian từ trước thời Khổng Tử, nói về tình yêu nam nữ. Khổng Tử đã lựa chọn 300 bài thơ để giáo dục mọi người về tình cảm trong sáng và cách diễn đạt rõ ràng. Một lần, Khổng Tử hỏi con trai: “Đã học Kinh Thi chưa?” Con trai trả lời: “Chưa”. Khổng Tử nói: “Nếu không học Kinh Thi, con sẽ không biết cách diễn đạt ý kiến” (sách Luận ngữ).

2. Kinh Thư: Ghi lại những truyền thuyết và biến cố về các vị vua cổ từ trước thời Khổng Tử. Khổng Tử đã chỉnh sửa lại để các vị vua sau này có thể học theo những vị anh hùng như Nghiêu và Thuấn, chứ không phải những vị tàn bạo như Kiệt và Trụ.

3. Kinh Lễ: Ghi chép các nghi lễ từ thời cổ đại. Khổng Tử đã chỉnh sửa lại với hy vọng sử dụng chúng như một phương tiện để duy trì và ổn định trật tự. Ông nói: “Nếu không học Kinh Lễ, con sẽ không biết cách sống trong xã hội” (sách Luận Ngữ).

4. Kinh Dịch: Nói về triết học cổ đại của người Trung Hoa dựa trên các khái niệm âm dương, bát quái và nhiều khía cạnh khác. Trong thời Chu, Chu Văn Vương đã đặt tên và giải thích các quẻ của bát quái gọi là Thoán từ. Chu Công Đán đã giải thích chi tiết nghĩa của từng hào trong mỗi quẻ, gọi là Hào từ. Khổng Tử đã mở rộng giải thích Thoán từ và Hào từ để dễ hiểu hơn, gọi là Thoán truyện và Hào truyện.

5. Kinh Xuân Thu: Ghi lại các biến cố xảy ra ở nước Lỗ, quê hương của Khổng Tử. Khổng Tử không chỉ ghi chép như một sử gia, mà ông còn viết thêm các lời nhận xét, lời thoại để giáo dục các vị vua và quốc chủ. Ông nói: “Khắp thiên hạ đều biết đến ta qua Kinh Xuân Thu, nếu khắp thiên hạ đều chỉ trích ta, cũng sẽ chỉ ở Kinh Xuân Thu này”. Đây là cuốn kinh mà Khổng Tử yêu thích nhất, vì xuân thu có nghĩa là mùa xuân và mùa thu, ý chỉ đến những sự kiện xảy ra.

Ngoài ra, còn có Kinh Nhạc của Khổng Tử, nhưng sau này bị Tần Thủy Hoàng đốt cháy và chỉ còn lại một ít được ghi trong Kinh Lễ, gọi là Nhạc ký. Vì vậy, hiện tại chỉ còn lại Ngũ Kinh.